Những ngày này, bộ phim Mưa Đỏ đang gây chấn động ở các rạp chiếu. Người ta nói nhiều đến 81 ngày đêm bom đạn, đến dòng Thạch Hãn đỏ ngầu máu tuổi hai mươi. Tôi chưa kịp xem, nhưng chỉ cần nghe tên phim thôi, lòng đã thấy rung lên như có tiếng gọi từ ký ức.
Bạn bè hay tin phim gắn với thành cổ Quảng Trị, liền gọi điện cho tôi liên tục:”Thầy ơi, khi nào đưa tụi tôi ra thành cổ, ra bến thả hoa sông Thạch Hãn nhé?”.
Tiếng gọi ấy như gợi dậy cả một miền ký ức xa xăm.
Tôi nhớ lại thuở bé, những năm đầu xuất gia ở chùa Tỉnh Hội. Ngày ngày đi học, tôi men theo bờ sông Thạch Hãn, rồi băng ngang qua thành cổ. Con đường ấy trở thành một phần tuổi thơ – từng viên gạch, từng hàng cây đều thân thuộc. Có những hôm bị Sư Huynh trách phạt, nhận cả trận roi, tôi lại tìm đến thành cổ, ngồi lặng yên một mình. Khi ấy, tôi chỉ xem thành cổ như chốn trú ẩn, chưa bao giờ hiểu nơi mình ngồi chính là nghĩa trang vô hình, nơi thấm máu xương của hàng vạn người đã nằm xuống.
Thành cổ Quảng Trị hôm nay vẫn còn đó – những bức tường gạch đỏ đã vỡ vụn vì đạn bom, những vết lõm loang lổ hằn sâu như chứng nhân lịch sử. Mỗi bức tường là một trang sử bằng máu, mỗi vết nứt là một lời kể về sự khốc liệt của chiến tranh. Giữa màu đỏ sậm của gạch là mảng rêu phong xanh thẫm, như lớp chăn thời gian phủ lên để xoa dịu nỗi đau, nhưng không thể xóa nhòa được ký ức. Dưới chân tường, từng lối đi vẫn còn âm vọng tiếng bước chân của những người lính trẻ, dẫu nay chỉ còn lại trong tưởng tượng và lòng người tưởng niệm.
Tôi không nhớ rõ đã bao nhiêu lần mình bước chân vào thành cổ, có lẽ nhiều đến mức ký ức chẳng thể đếm xuể. Mỗi lần đi qua, thành cổ lại hiện lên trong một hình ảnh khác: có khi là nơi che chở cho tuổi thơ bị đòn roi, có khi là mái nhà rêu phong in dấu trên con đường đến trường, và bây giờ là điểm hẹn tâm linh, nơi tôi cùng mọi người thắp hương tưởng niệm và thả hoa xuống dòng Thạch Hãn.
Giờ đây, khi đã về trụ trì chùa Quy Thiện, mỗi dịp dẫn đoàn hành hương về Quảng Trị, tôi luôn chọn thành cổ làm điểm dừng. Tôi đưa mọi người đến viếng nấm mồ chung, rồi ra bến Thạch Hãn thả hoa, đọc cho họ nghe đôi vần thơ khắc khoải:
“Đò lên Thạch Hãn ơi chèo nhẹ
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm…”
Có người bật khóc, có người lặng im chắp tay. Thành cổ không chỉ còn là một chứng tích, mà là trái tim thổn thức của cả dân tộc.
Bộ phim Mưa Đỏ, dù chưa tận mắt xem, tôi đã cảm thấy như một hồi chuông vọng về. Nó không chỉ tái hiện lịch sử, mà còn đánh thức trong mỗi chúng ta lòng tri ân, để nhớ rằng tự do hôm nay không từ trên trời rơi xuống, mà được trả bằng máu xương, bằng tuổi xuân chưa kịp trọn vẹn của cha anh.
Với riêng tôi, thành cổ vừa là ký ức tuổi thơ, vừa là lời nhắc nhở hiện tại. Và bộ phim Mưa Đỏ, tôi tin, sẽ không chỉ là một tác phẩm điện ảnh, mà là một lời hẹn ước – để ta sống xứng đáng hơn với những gì đã nằm lại nơi đất đỏ Quảng Trị.
Nhất Long
