Bốn câu kệ ngắn gọn trong Kinh Phước Đức, nhưng mở ra một bản đồ sống an lành cho mỗi người.
“Biết khiêm cung lễ độ/ Tri túc và biết ơn/ Không bỏ dịp học đạo/ Là phước đức lớn nhất” (Kinh Phước đức, Thiền sư Thích Nhất Hạnh dịch).
Khiêm cung lễ độ chính là nền tảng đầu tiên. Con người sinh ra vốn mang bản ngã, dễ muốn được tôn trọng, đề cao, nhưng nếu cái tôi quá lớn, ta sẽ rơi vào kiêu ngạo, coi thường người khác và tự chuốc lấy phiền não. Người có trí càng trưởng thành càng biết hạ mình. Giống như cây lúa trĩu bông thì cúi xuống, người càng có hiểu biết lại càng khiêm tốn, lễ độ. Chính thái độ nhún nhường, biết kính trên nhường dưới ấy giúp ta gieo duyên lành trong các mối quan hệ, được người tin yêu, nể trọng.
Điều thứ hai là tri túc và biết ơn. Tri túc nghĩa là biết đủ. Trong cuộc sống hiện đại, con người thường bị cuốn vào vòng xoáy muốn có nhiều hơn: tiền bạc, địa vị, quyền lực, tiện nghi. Thế nhưng, lòng tham không đáy, càng muốn nhiều càng thấy thiếu. Biết đủ mới có thể sống an lạc. Người biết đủ thì tâm thảnh thơi, không so đo hơn thua, không nặng gánh chạy theo dục vọng. Và tri túc phải đi kèm với biết ơn. Biết ơn cha mẹ, thầy cô, bạn bè, biết ơn cả nghịch cảnh đã rèn giũa ta trưởng thành. Khi có tâm biết ơn, đời sống tự nhiên sáng trong, vì ta nhận ra mình chưa từng đơn độc, luôn được nâng đỡ bởi muôn duyên.
Điều thứ ba là không bỏ dịp học đạo. Học đạo không chỉ là học trong kinh sách, mà còn là học từ đời sống quanh ta. Một lời dạy của thầy, một câu nhắc nhở của bạn, một biến cố khổ đau… đều có thể là bài học quý giá. Người khôn ngoan không bỏ lỡ những cơ hội ấy. Học đạo để biết sống thiện lành, để quay về chăm sóc thân tâm, để thấy rõ nguyên nhân của khổ đau và con đường đưa tới an lạc. Trong xã hội bận rộn, giữ được tâm cầu học, biết tìm nơi nương tựa trong giáo pháp, đó chính là phước báu vô cùng lớn.
Ba điều ấy hợp lại tạo thành nền tảng vững chắc của một đời sống có phước đức. Bởi phước đức không nằm ở sự giàu sang phú quý, mà chính là gốc rễ bình an trong tâm hồn, để con người dù ở bất cứ hoàn cảnh nào cũng có thể giữ được ánh sáng trong lòng. Phước đức ấy không chỉ đem lại an lạc cho bản thân, mà còn lan tỏa sự bình yên đến gia đình, xã hội.
Đọc đoạn kệ này, ta có thể tự nhắc mình mỗi ngày: hôm nay đã sống khiêm cung chưa, đã biết đủ và biết ơn chưa, đã tận dụng cơ hội học đạo chưa. Nếu làm được, dù chỉ một phần nhỏ, cũng là đang vun bồi phước đức cho chính mình và cho cả những người thân quanh ta. Đó mới chính là phước đức lớn nhất mà một con người có thể tạo dựng trong đời.
Thích Pháp Niệm
