Sự cô đơn tươi mát không cung cấp cho chúng ta một lối thoát nào, hay cho chúng ta một chỗ nương tựa. Nó thách thức chúng ta bước vào một thế giới không có chỗ trụ, không có bên này bên kia, và thậm chí không có chỗ đứng. Đây gọi là con đường trung đạo, hay là con đường đạo của những hiệp sĩ.

Nếu Tỳ-kheo đã có định (tam-muội) như cận hành, an chỉ hay từ Sơ thiền cho đến Tứ thiền. Đi lại quá nhiều, đối duyên xúc cảnh đầy biến động phức tạp có thể làm cho năng lực định của Tỳ-kheo bị suy giảm. Trong khi định cần được nuôi dưỡng, vun bồi liên tục. Sự tịnh chỉ của thân tâm sẽ vững chắc hơn trong môi trường thanh tịnh. Do vậy, định đã đạt được bị suy giảm là trở ngại quan trọng cho Tỳ-kheo khi du hành trường kỳ.

Với những gì đã đề cập, rõ ràng ý nghĩa của đời người không phải là duy trì thái độ ích kỷ chỉ biết có lợi ích và sung sướng cho bản thân mà là hành động vị tha giúp đỡ người khác. Những vĩ nhân và những người thông thái từ xưa đến nay đã tìm thấy sự mãn nguyện trong việc cứu giúp chúng sinh.

Dầu chiến thắng vạn quân không bằng chiến thắng những tham lam, sân hận, si mê trong tâm mình. Huấn luyện và làm chủ được tâm là chiến thắng tối thượng. Do vậy, những người đệ tử Phật phải xác định thật vững đường hướng tu tập, như thế mới có thể đem lại lợi lạc cho bản thân, gia đình và xã hội.

Khi đã đến nơi rồi thì không cần đến bản đồ nữa. Cũng vậy, khi đã chứng đắc A-la-hán rồi thì phần tự lợi đã xong, hữu dư Niết-bàn hiển hiện, bấy giờ bậc Thánh tùy duyên tự tại nhằm lợi ích chúng sinh. Hành tung của họ không còn dấu vết, thiên thần còn không biết được huống là chúng ta.

Cổ nhân cũng coi “thánh duyên” là điều cao quý nhất tại nhân gian. Trong thế giới quan thời xưa, Hoàng đế đôi khi không phải là đáng kính nhất. Thời xưa, ngay cả Vua, Hoàng Đế gặp cao tăng cũng cúi đầu thăm hỏi một cách tôn kính, chứ không có chuyện cao tăng phải quỳ gối dập đầu trước bậc Chí Tôn. Ai cũng xem người tu luyện là tấm gương tại nhân gian để noi theo, ai cũng xem người tu luyện là cầu nối giữa nhân gian với Thần Phật.

Thời gian gần đây, chúng ta thường xuyên phải chứng kiến những sự việc gây xôn xao dư luận liên quan đến phẩm cách, việc ứng xử không phù hợp của một số vị Tăng Ni. Những sự việc này vô hình trung đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh của người tu sĩ Phật giáo trong mắt người đời, tổn hại uy tín của đạo Phật, Tăng đoàn và Giáo hội.

Nam mô đức Bồ Tát Đại Kiên Đại Hậu Đại Lực Địa Tạng Vương và Tôn Giả Mật Hạnh La Hầu La (C)

Du nhập vào Việt Nam từ rất sớm, từ những năm đầu công nguyên, Phật giáo đã được tín ngưỡng truyền thống của người Việt tiếp nhận, dung hòa và uyển chuyển phát triển qua thời gian, trở thành một tôn giáo có ảnh hưởng sâu rộng nhất trong đời sống dân tộc.

Ðã phát nguyện quy-y mà không theo dấu chân của Ðức Phật đã để lại, không soi vào gương sáng của Ðức Phật đã nêu cao, không theo giáo pháp mà rèn luyện tâm tánh; không giữ giới luật, không vâng lời nhắc nhở của Chư Tăng, như thế là tự lừa dối mình và lừa dối người khác, và cái tai hại lại càng lớn lao hơn cả không quy-y. Trái lại, nếu chúng ta quy-y và thực hành đúng như lời đã phát nguyện thì con đường giải thoát dù xa, cũng sẽ có ngày thấy đích.

Hầu hết các nhà nghiên cứu đều công nhận rằng: gian (góc) thờ tự chính là không gian tâm linh, là một phần không thể thiếu, góp nên bản sắc của ngôi nhà Việt. Trong ngôi nhà Việt truyền thống, không gian tâm linh hết sức quan trọng, chiếm một vị trí đáng kể nhất trong gia đình. Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng cho rằng: “Nhà Việt luôn ưu tiên đáng kể cho không gian tâm linh, thậm chí đến mức ‘mất dân chủ’ giữa người sống và người chết”. Trong một ngôi nhà ba gian hai chái, gian giữa thường là gian dành riêng cho việc thờ cúng. Trước bàn thờ có thể là một bộ bàn ghế, một sập gụ dùng để tiếp khách. Trong ngôi nhà Việt hiện đại, không gian tâm linh thường đặt để linh hoạt hơn, có thể trong thư phòng, trong gian sinh hoạt hay trên lầu. Vấn đề sắp đặt gian thờ tùy thuộc vào đời sống tâm linh của gia chủ, nhưng điều rất dễ nhận thấy là hầu hết người Việt đều quan tâm đến vấn đề này. Đó như là một nguồn mạch tâm linh tiếp nối giữa các thế hệ.

Đức tính Avirodhana, hay sống theo chánh Pháp, đòi hỏi chúng ta phải kiên trì và vững vàng để sống nhu thuận theo chánh Pháp. Lý do duy nhất khiến chúng ta không thể sống theo chánh Pháp là vì chúng ta không quan sát, thấy và biết được Pháp. Là con người, chúng ta có xu hướng dễ tin vào bất cứ điều gì, vì thế chúng ta có thể đi theo bất cứ hướng nào và chấp nhận bất cứ truyền thống tôn giáo nào. Nhưng khi đã thấy được Pháp, chúng ta chỉ còn một xu hướng duy nhất, đó là sống hòa thuận theo sự vận hành của chánh Pháp mà thôi.

Kinh A Di Đà nói:” Bất khả dĩ thiểu thiện căn phước đức nhân duyên đắc sanh bỉ quốc”. Nghĩa là:” Không thể lấy chút ít nhân duyên căn lành phước đức mà sanh qua cõi nước kia”. Nói như vậy, là khuyên hành giả tịnh độ nên nhất tâm niệm Phật. Vì sao? Niệm Phật chính là chí thiện. Thí như người tu hạnh bố thí khắp cõi tam thiên, đại thiên thế giới mà chẳng biết đến pháp môn niệm Phật, thì đức Phật chưa cho đó là chí thiện.

Người học Phật hầu như ai cũng biết đến Trưởng giả Cấp Cô Độc (Anathapindika). Danh thơm này do mọi người tặng cho ông, vì ông thường hào phóng chu cấp, giúp đỡ những người cô độc, khốn khó. Tên thật của ông là Tu-đạt (Sudatta), một doanh nhân giàu có bậc nhất thành Xá-vệ (Savatthi)) nước Kiều-tát-la (Kosala). Ngoài hạnh lành giúp đỡ người nghèo, Cấp Cô Độc là vị đại hộ pháp cho Đức Phật và Tăng đoàn. Ông là người mua lại trang viên rộng lớn của thái tử Kỳ-đà (Jeta) để xây dựng tinh xá Kỳ Viên (Jetavana). Đức Phật đã thuyết nhiều bài pháp và cùng Tăng đoàn trải qua nhiều mùa an cư ở tinh xá này.

Từ khi Phật giáo du nhập vào Việt Nam, thì niềm tin tôn giáo cũng bắt đầu được hình thành trong đời sống của người dân Việt. Đặc biệt, nền giáo lý của đức Phật nhanh chóng hòa nhập vào văn hóa Việt Nam, và có nhiều điểm tương đồng với đạo lý truyền thống của dân tộc. Cũng không biết tự bao giờ hình ảnh Bồ tát Quán Thế Âm, tay cầm bình nước cam lồ và nhành dương liễu cứu khổ chúng sanh đã ăn sâu vào tâm thức của người dân Việt.

Pháp của Như Lai vô thủy vô chung, bất sinh bất diệt. Theo dòng thời gian chánh pháp đã phổ khắp năm châu bốn bể. Phật giáo mỗi khi được truyền đến một quốc gia sẽ luôn có sự dung hòa với nền văn hóa bản địa. Nói cách khác, đạo Phật ở mỗi dân tộc luôn có những sắc thái riêng biệt, đặc thù. Tất nhiên chánh pháp vẫn là duy nhất. Vì pháp của Như Lai vốn như kim cương: cứng chắc, bất hoại; có thể phá tan mọi ô nhiễm, vô minh, vọng chấp. Có chăng, ở đó là sự cải biến những cách thức hành trì hay mở ra nhiều con đường tu tập khác nhau, cốt để đi đến bờ giác ngộ. Theo lẽ đó, dân tộc ta đã hình thành một dòng thiền mang đậm bản sắc văn hóa Việt - Thiền phái Trúc Lâm - do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng khởi.

Toàn thể thế giới chúng ta, bên ngoài là thế gian, bên trong là tâm. Tất cả chúng là một biển vô tận của các pháp hữu vi đang vận hành. Và điều này gọi là pháp duyên khởi. Trong pháp duyên khởi, quy luật nhân quả đang vận hành. Đây là phần tinh túy nhất của đạo Phật, không phải ai cũng hiểu được ngay.

Thành ngữ người Việt thường nghe “Chiếc áo không làm nên nhà sư”, nghĩa bóng của nó như một lời nhắc nhở mọi người, đừng vội đánh giá người khác qua hình thức bên ngoài.

Đức Phật Gotama, còn được biết đến là Siddhartha Gautama trước khi đạt đến sự giác ngộ, là một bậc vô song, không có ai sánh ngang bằng, không có ai có thể đặt ngang bằng. Ngài là bậc Tối thượng giữa các loài hai chân, vượt trên tất cả mọi chúng sinh. Chính là Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, Đức Phật Gotama đã đạt tới đỉnh cao của sự giác ngộ, mang lại ánh sáng của trí tuệ và từ bi cho thế gian.

Đạo Phật gọi niềm tin là tín căn, một trong năm căn lành để thực hành đường lối tu tập hướng đến mục tiêu giác ngộ (niềm tin, tinh tấn, ghi nhớ, thiền định, trí tuệ), là một trong bảy tài sản của bậc Thánh: “Niềm tin, giới hạnh, hổ mình, thẹn với người, học rộng, bố thí, trí huệ; đó là bảy thánh tài”.