Trong chặng đường 2.000 năm gắn bó và đồng hành cùng dân tộc, Phật giáo Việt Nam đã góp phần to lớn vào sự nghiệp dựng nước, giữ nước. Giáo lý Phật giáo đã thấm nhuần trong đời sống của đông đảo người Việt Nam. Giá trị tốt đẹp của Phật giáo đã góp phần hun đúc nên những giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam. Lịch sử Việt Nam đã ghi nhận thời nào Phật giáo cũng có những đóng góp xứng đáng cho việc bảo vệ và xây dựng đất nước, gắn bó với dân tộc để “Hộ quốc, an dân”.
40 năm Giáo hội Phật giáo Việt Nam (7/11/1981-7/11/2021)
Sau đại thắng mùa xuân 1975, Việt Nam bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc tiến lên chủ nghĩa xã hội, Phật giáo Việt Nam đã hóa thân vào vận hội mới của dân tộc. Năm 1981, Hội nghị thống nhất 9 hệ phái tổ chức Phật giáo Việt Nam thành một tổ chức Phật giáo duy nhất là “Giáo hội Phật giáo Việt Nam”, đại diện cho Phật giáo Việt Nam trong và ngoài nước. Đây là sự kiện có ý nghĩa trọng đại đối với tăng ni, phật tử Việt Nam.

Phật giáo Việt Nam là tôn giáo có truyền thống hộ quốc an dân, đồng hành cùng dân tộc, luôn gắn bó với vận mệnh của đất nước; khi Tổ quốc lâm nguy, Phật giáo luôn luôn đứng lên tham gia chống giặc ngoại xâm, góp phần giành độc lập dân tộc. Kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang của Phật giáo Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đồng hành cùng cả nước tiến hành công cuộc đổi mới trong tinh thần hòa hợp, đoàn kết với phương châm phụng đạo, yêu nước. Giáo hội hướng dẫn tín đồ, phật tử sinh hoạt theo đúng chính pháp, góp phần xây dựng cuộc sống lành mạnh và có những hoạt động đáp ứng nhu cầu tâm linh, phù hợp với tâm tư, nguyện vọng của tăng, ni, phật tử; là nguồn cổ vũ lớn lao cho tăng, ni, phật tử trong và ngoài nước tin tưởng vào đường hướng hành đạo của Giáo hội, góp phần làm cho Giáo hội ngày càng phát triển vững mạnh trong lòng dân tộc.
Suốt chặng đường trưởng thành và phát triển, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trong sự nghiệp hoằng dương chính pháp, làm cho đạo Phật xương minh trong lòng dân tộc. Luôn luôn chú trọng đào tạo tăng tài, phát triển hệ thống giáo dục Phật giáo tạo nguồn lực tăng ni hùng hậu có đầy đủ đạo hạnh và trí tuệ để đẩy mạnh sự nghiệp lợi sinh, hướng dẫn đồng bào Phật tử, phát huy bản sắc văn hóa Phật giáo góp phần giữ gìn các di sản văn hóa truyền thống dân tộc. Giáo hội Phật giáo Việt Nam vững vàng bước những bước đi vững chắc hội nhập và phát triển cùng đất nước.
Trong 40 năm thành lập, kế thừa tinh hoa 2000 năm Phật giáo Việt Nam đồng hành cùng dân tộc, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã phát triển về mọi mặt. Hoạt động Phật sự được tăng cường, tăng ni, Phật tử luôn đoàn kết, hòa hợp xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo và được đông đảo các tầng lớp nhân dân từ thành thị đến biên giới, hải đảo đồng tình ủng hộ.
Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội
Việt Nam là một quốc gia đa tín ngưỡng, tôn giáo, có trên 90% dân số có tín ngưỡng, tôn giáo với 24 triệu người là tín đồ các tôn giáo, chiếm 27% dân số. Chính sách nhất quán của Đảng, Nhà nước đối với tôn giáo là tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân.
Nhà nước Việt Nam bảo đảm cho các tôn giáo hoạt động theo đúng quy định của pháp luật, hiến chương và điều lệ được Nhà nước công nhận; không ngừng chăm lo phát triển kinh tế xã hội, tạo điều kiện cho đồng bào có đạo và chức sắc các tôn giáo thực hiện tốt việc tu hành chân chính và làm tròn bổn phận của công dân đối với Tổ quốc.

Phật giáo luôn là tôn giáo đồng hành cùng dân tộc, có một vai trò rất quan trọng trong việc “Hộ quốc, an dân”. Trong 40 năm qua, với phương châm “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội”, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã vượt mọi khó khăn, không ngừng phát triển, lớn mạnh về mọi mặt; luôn gương mẫu đi đầu trong các phong trào thi đua yêu nước, đoàn kết các tôn giáo, khẳng định mối quan hệ gắn bó không thể tách rời giữa dân tộc và đạo pháp.
Với tư cách là thành viên trong khối đại đoàn kết toàn dân, Giáo hội Phật giáo Việt cùng tăng, ni, phật tử luôn luôn gắn bó với dân tộc trong mọi hoạt động xã hội, thực hiện tốt phương châm “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội”. Các Ban Trị sự Hội Phật giáo tỉnh, thành trong toàn quốc thường xuyên động viên tăng, ni, phật tử tại địa phương hoàn thành tốt các phong trào ích nước lợi dân, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống văn minh trên địa bàn, tham gia các tổ chức chính trị – xã hội, các hoạt động xã hội, vì lợi ích của đất nước và dân tộc như tham gia ứng cử đại biểu Quốc hội, Hội đồng Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc các cấp từ Trung ương đến địa phương. Nhiều vị chức sắc tu hành được người dân tin tưởng bầu làm đại biểu Quốc hội, Hội đồng Nhân dân các cấp; nhiều sư sãi đã thể hiện được vai trò đặc biệt trong việc vận động quần chúng xây dựng đời sống văn hóa, kinh tế – xã hội ở các địa bàn dân cư. Các vị tăng, ni tiếp tục đẩy mạnh việc truyền bá đạo pháp tại vùng sâu, vùng xa, biên cương, hải đảo để tinh thần Phật giáo tiếp tục được lan tỏa nơi phên dậu của Tổ quốc.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, Giáo hội Phật giáo Việt Nam và toàn thể tăng ni, Phật tử cả nước đã có nhiều hoạt động tích cực, chung tay cùng chính quyền các cấp chống dịch, bảo vệ sức khỏe cộng đồng; sinh hoạt tôn giáo phù hợp với tình hình dịch bệnh hiện nay và những hoạt động hỗ trợ cộng đồng quốc tế. Phật giáo Việt Nam đã huy động nguồn lực to lớn, gồm tiền tài, vật chất, tình nguyện viên tham gia chống dịch. Hành động đẹp ấy đã trở thành tấm gương sáng trong đời sống xã hội.
Phùng Kim Kiên