KINH NGHIỆM ĂN CHAY

Tôi ăn chay trường đã 13 năm nay, bắt đầu từ năm 2011. Tôi ăn chay không vì mục đích tôn giáo hay sức khỏe, vì khi bắt đầu tôi chưa biết Phật pháp. Mục đích và nhân duyên ăn chay của tôi là vì lòng thương con vật khi tôi nhận ra chúng cũng có những cảm thọ và tình cảm như con người. Và tôi không muốn sự ăn của mình là nguyên nhân gây ra sự đau khổ cho bất kỳ chúng sinh hữu tình nào nữa.
Khi bắt đầu ăn, tôi hoàn toàn không tìm hiểu gì về cách thức ăn chay, mà chỉ đơn giản là dừng luôn tất cả các loại thịt, trứng. Tôi không ăn chay theo công thức dinh dưỡng nào, mà chỉ đơn giản bổ sung thêm nấm và dừng ăn các loại thịt và trứng. Tuy vậy, sức khỏe của tôi trở nên dẻo dai hơn rất nhiều mặc dù cường độ làm việc của tôi là 10-12 tiếng một ngày, có lúc đến 11-12h đêm mới về đến nhà mà tôi hoàn toàn không bị mỏi mệt hay stress. Cho đến nay tôi đã có kinh nghiệm nhiều hơn về việc ăn chay nhờ quá trình tìm hiểu và thời gian được tu tập, phụ bếp cùng quý Thầy cô ở Chùa.
Tôi không ăn chay theo phương pháp thực dưỡng. Và cũng chưa chú tâm tìm hiểu về việc cân bằng âm dương trong ăn uống. Để ăn chay đủ chất và có sức khỏe tốt, kinh nghiệm của tôi rất đơn giản:
– Thay nấm, rong biển cho thịt
– Ăn phong phú đa dạng các loại rau, củ, quả, hạt
Về bản chất, khi tôi bỏ thịt ra khỏi bữa ăn, tôi cần tìm nguồn cung cấp protein, chất béo, chất khoáng tương đương thay thế. Nguồn cung cấp thay thế đó chính là các loại đậu, hạt, nấm. Và thật tuyệt vời khi tôi biết rằng nguồn cung này an toàn và dồi dào dinh dưỡng hơn hẳn thịt. Tôi tìm hiểu về nấm và được biết rằng đây là nguồn thức ăn có thể thay thế cho thịt. Nó bổ sung protein thực vật và nhiều loại axit amin, chất khoáng cho cơ thể. Đặc biệt như nấm rơm có chứa thành phần đạm cao hơn cả thịt bò và đỗ tương, hơn nữa còn cung cấp những axit amin mà cơ thể không thể tự tổng hợp được. Nấm từ xưa đến nay đã được sử dụng để chế biến thức ăn, ngoài ra còn thường dùng làm thuốc.
Thêm vào đó, phương pháp trồng nấm yêu cầu cần có môi trường và nguồn nước trong lành mới có thể giúp cây nấm phát triển tốt, lại thêm một yếu tố giúp an tâm vì hạn chế được các chất độc tố thường gặp trong chăn nuôi và trồng trọt.
Tôi thường dùng các loại nấm như: Nấm rơm, nấm sò trắng, nấm nâu tây, nấm mèo (mộc nhĩ), nấm hương, nấm mỡ…Các sản phẩm này hiện giờ có thể tìm thấy dễ dàng trong các siêu thị, chợ với nguồn gốc rõ ràng và chất lượng tốt.
Một trong những khoáng chất mà mọi người thường nghĩ là thiếu khi ăn chay đó là Sắt, Canxi. Đừng lo vì đã có rong biển cung cấp lượng sắt và canxi gấp 10 lần bơ sữa để thay thế. Tôi dành thời gian tìm hiểu và thấy rất nhiều công dụng chữa bệnh của rong biển được ghi nhận trong sách y học như phòng, chữa các bệnh ung thư, kháng khuẩn, hạ cholesterol xấu, huyết áp…
Tất nhiên để đảm bảo được sức khỏe, nguồn thực phẩm cần phải sạch, không phải là nguồn biến đổi gen, phun hóa chất kích thích.
Về việc chế biến, ban đầu tôi làm như các món thông thường, đơn giản chỉ cần thay thế nguyên liệu thịt bằng nấm. Tuy nhiên sau này tôi đã học được thêm nhiều món ăn chay khi tập tu tại chùa. Phương thức là đa dạng, mùa nào thức ấy. Hiện giờ số lượng sách, video clip hướng dẫn nấu món chay rất nhiều, có thể tìm thấy dễ dàng để học và áp dụng cho bữa ăn. Riêng tôi, thỉnh thoảng cũng nghĩ ra một số món ăn chay mới bằng các kết hợp các nguyên liệu phù hợp với mục đích và khẩu vị của mình. Sẽ chia sẻ với các bạn trong một dịp khác.
Một lưu ý khi chế biến đó là việc cân bằng âm dương cho các món ăn. Các nguyên liệu, gia vị đều mang một tính chất âm hoặc dương. Việc kết hợp tạo thành các món ăn nên đảm bảo tính cân bằng âm dương để cơ thể hấp thu tốt và khỏe mạnh. Hiện giờ các món ăn tôi thường nấu theo cách thức thông thường. Nấm có tính âm vì vậy khi chế biến món ăn tôi thường bổ sung gừng, xả, tiêu, tamari…để khử tính âm của nấm. Tôi ăn 3 bữa một ngày như bình thường. Một nguyên tắc giúp sống khỏe đó là: Ăn sáng như vua, ăn trưa như hoàng tử và ăn tối như người nghèo.
Lúc ở chùa, buổi tối tọa thiền thì tối thường tôi uống bột ngũ cốc, hoặc ăn nhẹ như bún, mì dễ tiêu. Còn ở nhà thì có ăn nhưng ít tinh bột, ăn nhiều rau củ, chất xơ.

Một việc làm rất cần thiết dù bạn ăn chay hay ăn mặn, đó là uống đủ nước. Khi uống đủ nước hoạt động cơ thể được đảm bảo, chất độc sẽ đào thải được ra khỏi cơ thể tốt hơn, da mịn, căng hơn.
Sau thời gian ăn chay 13 năm, tôi không còn gặp các vấn đề như cảm cúm, sốt virus … thường gặp trước đây và tôi chư từng bị nhiễm Covid 19 mặc dù công tác trong lĩnh vực giáo dục, đồng nghiệp và học sinh bị nhiễm rất nhiều. Có thể nói nhiều năm qua tôi không dùng một viên thuốc tây nào. Cơ thể thon gọn, dẻo dai hơn rất nhiều.
Về vấn đề ăn chay có thiếu chất không, có bị yếu sức không, có bị bệnh không?
Xin trả lời rằng biết ăn thì không thiếu, không yếu mà không biết ăn thì thiếu và yếu dù là ăn mặn. Về sức lực, sự dẻo dai và trí tuệ thì có một loạt những minh chứng là kết quả và sự thật rằng những vận động viên trường chay giữ những kỷ lục hàng đầu thế giới, những người ăn trường chay là những người có bộ óc thông minh, sự nghiệp cũng hàng đầu thế giới luôn.
Còn nếu bạn muốn nhìn tận mắt, xin giới thiệu hãy đến chùa, nơi quý Thầy cô ăn trường chay. Tôi đã chứng kiến tại các chùa quý Thầy cô lao động và làm việc cực hơn người thường rất nhiều trong các công tác Phật sự như: xây dựng, đào đất, bứng cây, viết sách, dịch kinh… nhưng sức khỏe rất dẻo dai, trí tuệ minh mẫn mà đến người thường cũng thán phục, mặc dù họ còn không ăn bữa tối.
Tôi viết bài này, mong rằng có thể giúp cho nhiều người ăn chay, muốn ăn chay có thêm hiểu biết để việc ăn chay được tốt hơn, nhiều động lực hơn. Tôi mong rằng mình có thể làm được điều gì đó giúp trái đất này bớt đi nghiệp ác, sát sinh, khổ đau mà thêm nhiều hạnh phúc.
Tôi cũng mong kết nối với những bạn có mong muốn và sở thích ăn chay để có thể trao đổi và chia sẻ hiểu biết và kinh nghiệm.
Lời khuyên của tôi với tất cả rằng: Nếu như bạn chưa thể ăn trường chay, hãy giảm thịt, tăng rau củ quả, có thể bắt đầu với một số ngày trong tháng, tuần. Thịt là nguyên nhân gây ung thư, tim mạch, … và rất nhiều vấn đề sức khỏe hiện nay. Mỗi một miếng thịt bạn giảm đi sẽ làm tăng lên sức khỏe và trí tuệ của chính bạn. Nếu bạn muốn ăn chay, hãy bắt đầu từ hôm nay.

Tịnh Tảo