Thiền sư Thitsar Shwesi Sayadaw dạy: “Nếu không giữ gìn, chăm sóc tâm, thì ba nghiệp gồm thân nghiệp, khẩu nghiệp và ý nghiệp cũng không thể được gìn giữ hay bảo hộ; khi đó tham, sân, si sẽ khởi dậy”.
Vì vậy, theo thiền sư, việc chăm sóc tâm mình điều quan trọng nhất – chính là việc gìn giữ thân, khẩu và ý. Khi làm được như vậy, tham – sân – si sẽ không thể xâm nhập vào tâm.
Lời dạy ấy như một ngọn đèn soi chiếu cho đời sống hôm nay, khi con người đang bị cuốn vào guồng xoáy bận rộn, áp lực, và vô vàn cám dỗ.
Trong xã hội hiện đại, chúng ta chăm lo rất nhiều thứ: sức khỏe thể chất, công việc, gia đình, các mối quan hệ. Ta tập thể dục, ăn uống điều độ, học kỹ năng mới, kết nối bạn bè. Nhưng ít ai thật sự “chăm sóc tâm” – nơi quyết định hạnh phúc và khổ đau.
Một thân thể khỏe mạnh, một sự nghiệp thành công, nếu tâm loạn động, đầy phiền não, cũng không đem lại an lạc thật sự.
Thực tế, ta thường để tâm mình phóng túng. Chỉ cần một lời nói không vừa ý, cơn giận bùng lên. Chỉ cần một lời khen, cái ngã phồng to. Chỉ cần một thông tin chưa kiểm chứng, ta vội chia sẻ, tạo ra khẩu nghiệp. Chính vì không giữ gìn tâm nên tham, sân, si dễ dàng xâm nhập.
Tham khiến ta không biết đủ, luôn so sánh và chạy theo hơn thua. Sân khiến ta bùng nổ, làm tổn thương người thân yêu. Si khiến ta mù mờ, hành xử sai lầm, tạo ra khổ đau cho chính mình và người khác.
Đời sống đương đại có vô số phương tiện công nghệ. Điện thoại, mạng xã hội, truyền thông khiến ta tiếp nhận hàng trăm tin tức mỗi ngày. Nếu không tỉnh thức, tâm ta sẽ đầy nhiễu loạn. Một cái “like” có thể làm ta vui, một lời bình luận tiêu cực có thể khiến ta buồn cả ngày. Những dao động ấy đều bắt nguồn từ việc không biết chăm sóc tâm, để tâm bị kéo đi theo ngoại cảnh.
Vậy chăm sóc tâm là gì? Trước hết, đó là khả năng quay về và nhận diện những gì đang diễn ra bên trong. Khi một cơn giận khởi lên, ta biết: “Đây là giận”. Khi một cơn tham nổi dậy, ta biết: “Đây là tham”. Chỉ cần nhận diện, hơi thở chánh niệm đã giúp ta dừng lại, không để tâm kéo thân và khẩu đi vào hành động sai lầm. Giữ được tâm, thân và khẩu tự nhiên an ổn.
Chăm sóc tâm cũng là biết nuôi dưỡng những hạt giống lành: lòng biết ơn, sự từ bi, niềm vui đơn giản.
Ta dành thời gian ngồi yên, thở, buông bỏ áp lực. Ta thực tập nói lời ái ngữ, làm việc thiện nhỏ mỗi ngày. Khi tâm đầy những năng lượng lành, tham – sân – si khó có chỗ chen vào. Giống như căn nhà sáng đèn, bóng tối không thể xâm nhập.
Trong công việc, chăm sóc tâm giúp ta ứng xử điềm tĩnh, không hấp tấp. Trong gia đình, chăm sóc tâm giúp ta lắng nghe nhiều hơn, thương yêu nhiều hơn, bớt nóng nảy. Trên mạng xã hội, chăm sóc tâm giúp ta không vội vàng phán xét, không buông lời cay độc. Một người biết giữ tâm an lành thì đi đâu cũng đem lại sự mát mẻ, dễ chịu.
Đức Phật dạy: “Tâm dẫn đầu các pháp, tâm làm chủ, tâm tạo tác”. Thân, khẩu, ý đều do tâm dẫn dắt. Nếu tâm không được chăm sóc, ba nghiệp dễ buông lung. Ngược lại, nếu tâm an định, chánh niệm, thì thân khẩu tự nhiên thanh tịnh. Bảo hộ tâm tức là bảo hộ tất cả.
Trong thời đại nhiều biến động, việc chăm sóc tâm không còn là chuyện riêng của người tu, mà là nhu cầu của tất cả mọi người. Một xã hội có nhiều con người biết giữ gìn tâm, xã hội ấy sẽ bớt bạo lực, bớt hận thù, nhiều an lạc và sẻ chia hơn.
Vì vậy, thay vì chỉ lo giữ gìn sức khỏe thể chất, sự nghiệp hay tiền bạc, mỗi người cần dành thời gian mỗi ngày để “tưới tẩm” tâm mình. Chỉ vài phút ngồi yên thở, vài lời ái ngữ, vài việc lành nhỏ – đó chính là cách giữ tâm. Và khi tâm được chăm sóc, cuộc đời sẽ trở nên nhẹ nhàng, trong sáng, dù ở bất cứ hoàn cảnh nào.
Nguồn: https://phatgiao.org.vn/giu-gin-tam–goc-re-cua-an-lac-d96237.html
